Alternatieve DNS-aanbieders voor meer privacy en controle: kies je eigen internet-telefoonboek

Wanneer je een website bezoekt, gebeurt er op de achtergrond iets belangrijks: jouw apparaat vraagt via een zogeheten Domain Name System (DNS) welk IP-adres bij bijvoorbeeld www.example.com hoort. Vergelijk het met een telefoonboek dat een naam opzoekt en er een nummer aan koppelt. De meeste mensen gebruiken automatisch het ‘telefoonboek’ van hun internetprovider (ISP), maar dat hoeft niet. Er zijn namelijk alternatieven en soms zijn die stukken beter voor je privacy, veiligheid en controle.

Waarom een alternatief DNS gebruiken?

De standaard DNS-servers van je provider loggen vaak je surfgedrag of gebruiken verouderde technologieën. Door te kiezen voor een andere DNS-aanbieder kun je:

Je privacy verbeteren (minder of geen logging van websites die je bezoekt)
Veiliger internetten (blokkeren van phishingwebsites of malware)
Advertenties filteren (via slimme doorverwijzingen)
Kindvriendelijk internet instellen (met inhoudsfilters)
Snellere laadtijden ervaren (via snellere resolvers)

Bekende alternatieven

Google Public DNS (8.8.8.8 / 8.8.4.4)

Beheerd door Google (VS)
Snel, wereldwijd beschikbaar
Logt tijdelijk IP-adressen en querydata tot 48 uur, onder meer voor prestaties en troubleshooting
Geen ondersteuning voor gepersonaliseerde filtering of advertentieblokkering

Cloudflare DNS (1.1.1.1 / 1.0.0.1)

Beheerd door Cloudflare (VS), in samenwerking met APNIC
Sterk gefocust op privacy, geen lange termijn opslag van IP-adressen
Laat audits uitvoeren door KPMG ter controle op privacybeloftes
Ondersteunt moderne encryptie (DNS over HTTPS en DNS over TLS)

Europese en privacygerichte keuzes

JoinDNS4.eu

Gevestigd in de EU en afgestemd op Europese wet- en regelgeving (GDPR)

Biedt gebruikers de keuze uit meerdere profielen:

Family – blokkeert expliciete of ongepaste inhoud
Adblock – verwijdert advertenties via DNS-filtering
Security – beschermt tegen malware en phishing
Transparante aanpak en gehost binnen Europese infrastructuur

dns0.eu

Een non-profit initiatief van het Franse nPerf
Ontwikkeld met het expliciete doel om 100% privacyvriendelijke DNS-diensten te leveren
Logt geen IP-adressen of query-informatie
Ondersteunt encryptie (DoH/DoT), zonder commerciële belangen

Quad9 (9.9.9.9 / 149.112.112.112)

Beheerd door een Zwitsers-Amerikaanse non-profit stichting (Quad9 Foundation)
Werkt samen met threat intelligence-feeds zoals IBM X-Force om malafide domeinen automatisch te blokkeren
Geen commerciële opslag of verkoop van gebruikersdata
Geen opslag van persoonlijke IP-adressen, infrastructuur gehost in Zwitserland met sterk juridisch privacykader

Zelf kiezen = zelf bepalen

Iedere gebruiker heeft andere voorkeuren. Wil je een kindvriendelijk filter, volledige anonimiteit of juist een zo snel mogelijke verbinding? Je hebt zelf de regie. Bovendien is het instellen eenvoudiger dan je denkt.

Hoe stel je een alternatieve DNS in?

Je kunt DNS instellen op twee manieren:

Per verbinding – wijzig de DNS-servers binnen de instellingen van je wifi- of ethernetverbinding. Handig als je het enkel thuis of op een specifiek netwerk wilt toepassen.
Voor het hele apparaat – alle netwerken gebruiken dan automatisch de opgegeven DNS.

Afhankelijk van je besturingssysteem zijn er verschillende methoden:

Android – ondersteunt vanaf versie 9 (Pie) Private DNS met ondersteuning voor DNS over TLS (DoT). Systeem-breed en eenvoudig in te stellen.
Windows – pas de DNS aan in de netwerkinstellingen; vanaf Windows 10 en 11 is DNS over HTTPS (DoH) beschikbaar via het instellingenmenu.
Linux – afhankelijk van je distributie kun je gebruikmaken van systemd-resolved, resolv.conf of aangepaste netwerkinstellingen.
iOS/macOS – ondersteunt geen eenvoudige systeem-brede aanpassing via de gebruikersinterface. Je kunt wel werken met Mobile Device Management-profielen (MDM) of apps zoals DNS Override, NextDNS of AdGuard.

Tot slot

Je DNS is een stille, maar essentiële schakel in je online leven. Door bewust te kiezen voor een alternatieve aanbieder kun je je internetervaring veiliger, sneller en meer in lijn met jouw waarden maken. Of je nu advertenties wilt blokkeren, je kinderen wilt beschermen of gewoon je digitale sporen wilt wissen, de keuze ligt bij jou.